در شرایطی که اتحاد دموکرات‌ها طرح تندروهای کنگره برای به چالش کشیدن مهم‌ترین توفیق دیپلماسی دولت اوباما را نقش بر آب کرده در سوی دیگر این معادله، ماجرای بررسی برجام در مجلس ایران هر روز ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند.
به گزارش تعادل، نخستین جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام با حضور عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی مذاکره‌کنندگان کشورمان در دولت یازدهم، هفته گذشته برگزار و طی آن در باره مباحث متنوع و مختلفی بحث و بررسی شد. بلافاصله پس از این نشست سعید جلیلی، مذاکره‌کننده سابق برای توضیح درباره عملکرد 6 ساله خود راهی بهارستان شد. روایت رسانه ملی از جلسات بررسی برجام با حضور مذاکره‌کنندگان فعلی و سابق اما با تحرکات مخالفان تندرو سازگار شد.بعد از حاشیه‌هایی که از برخورد دوگانه کمیسیون ویژه بررسی برجام با مذاکره‌کنندگان فعلی و سابق به وجود آمد، روز گذشته اکثر چهره‌های میانه‌رو در مجلس در مورد این موضوع به اظهارنظر پرداختند. تاجگردون و پزشکیان دو نفر از چهره‌های عضو در کمیسیون برجام هستند که نسبت به این نوع برخوردهای دوگانه به اظهارنظر پرداختند.
برخورد دوگانه مجلس با مذاکره‌کنندگان
از میان نمایندگانی که در جلسات بررسی برجام در مجلس حاضر هستند، مسعود پزشکیان با تاکید بر برخورد نامناسب کمیسیون ویژه با مذاکره‌کنندگان دولت یازدهم می‌گوید: «برخی در کمیسیون برجام از قبل تصمیمشان را گرفته‌اند و تنها به دنبال جمع‌آوری اطلاعات برای جمع‌بندی ذهنی‌شان هستند. تعدادی از اعضای کمیسیون برخوردهای سلیقه‌یی دارند که با بررسی بی‌طرفانه منافات دارد.»
نماینده تبریز در مجلس نهم با اشاره به جلسه کمیسیون ویژه با علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی هسته‌یی کشور تصریح می‌کند: «تعدادی از دوستان از آقای صالحی سوال می‌پرسیدند اما اجازه نمی‌دادند جواب بدهد، این در صورتی است که در جلساتی که آقای جلیلی در کمیسیون حاضر می‌شود، او تنها صحبت می‌کند و بقیه در تایید صحبت‌های جلیلی فقط سکوت می‌کنند. اگر سوالی طرح می‌شود باید اجازه دهیم، پاسخ داده شود در نهایت فقط بگوید قانع نشده است این رفتار درست نیست که اجازه صحبت کردن به صالحی و تیم مذاکره‌کننده را ندهند چون مخالف هستند.»
تحریم‌ها و بازار اقتصادی غیر شفاف
این نماینده اعتقاد دارد که روش گذشته در مذاکرات و اعمال تحریم‌ها علیه ایران باعث شده بود که بازار اقتصادی غیرشفاف شود و از این وضعیت بابک زنجانی‌هایی متولد شوند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خطاب به مخالفان برجام می‌گوید: « این دوستان بگویند زمانی که منفعت می‌کردیم چه کار می‌کردیم؟ متاسفانه در این سال‌ها نصف کارخانه‌های کشور بسته شد خیلی‌ها بیکار شدند، چه رانت‌هایی که نشد، گروه مخالف باید جوابگوی این موضوعات باشند.
نماینده تبریز با یادآوری این موضوع که جلیلی تاکید داشت 100 حق مسلم ایران در برجام از بین رفته است، ادامه می‌دهد: «ما تنها به دنبال دو حق بودیم که به دست آوردیم. اولی مجوز بین‌المللی برای فعالیت‌های هسته‌یی بود، دومی هم داشتن آب سنگین است که در برجام هر دو حق لحاظ شده است. اما نتیجه روند مذاکره در گذشته تورم، رکود اقتصادی و پایین آمدن رشد اقتصادی کشور بود. آن زمان اگر می‌توانستیم پول‌ها را از طریق بانک منتقل کنیم در بازار شفاف معامله می‌کردیم و بابک زنجانی هم به وجود نمی‌آمد.»
پخش تلویزیونی به ضرر دلواپس‌ها شد
غلامرضا تاج گردون نیز معتقد است اگرچه دلواپس‌ها می‌خواستند با پخش تلویزیونی مذاکرات کمیسیون برجام، خودشان را موجه جلوه دهند اما این کار به ضررشان تمام شد.عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس از سعه‌صدر اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌یی در جلسات این کمیسیون تقدیر کرد و گفت: «به نظر می‌رسد که آقایان مخالف توافق هسته‌یی ایران و 1+5 انرژی بیشتری صرف تبیین مواضعشان می‌کنند و هر بار که پاسخی می‌گیرند برای محق نشان دادن خودشان بیشتر وقت می‌گذارند.»به گفته این نماینده با توجه به ترکیب اعضای کمیسیون برجام پیش‌بینی می‌شد که حاشیه‌ها بر متن در چنین کمیسیونی غلبه یابد. البته انتظار می‌رود که اعضای این کمیسیون خارج از این حواشی، اطلاعاتش را بیشتر کرده و به بررسی دقیق و کارشناسی برجام بپردازد.
تاثیر مصوبه سنا بر مجلس ایران
تاجگردون در پاسخ به سوالی که به رای‌گیری اخیر سنا درباره برجام اشاره داشت، گفت: «نتایج این رای‌گیری تاثیری بر مذاکرات ما در کمیسیون برجام ندارد چراکه ما باید براساس منافع ملی خودمان به بررسی این توافق بپردازیم. امیدوارم نهایتا نیز نمایندگان در صحن علنی مجلس، فارغ از همه مسائل سیاسی و حاشیه‌ها، نگاهی ملی و در راستای ایفای حقوق و منافع ملت به این توافق داشته باشند.»
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس در پاسخ به سوالی که به حضور پررنگ جلیلی در کمیسیون برجام با وجود حضور کمرنگ وی در مجلس در6سال مسوولیتش اشاره داشت، گفت: «ما هم همین سوال را از ایشان در کمیسیون مطرح کردیم اما پاسخ قانع‌کننده‌یی از آقای جلیلی نشنیدیم.
جلیلی 8 ساعت در جلسات کمیسیون حرف زد و بخش زیادی از حرف‌هایش تکراری بود که نشان می‌داد او بیش از این حرفی برای گفتن ندارد. عمده مواضع شخصی وی نیز با پاسخ‌هایی در بیرون و درون مجلس روبه‌رو شد. به ویژه پاسخ آقای ولایتی که سال‌ها ناظر این روند بوده و از سوی مقامات بالاتر بر مدیریت مذاکرات نظارت داشته‌اند و در مناظره‌های انتخاباتی نیز نظرشان را درباره مذاکرات هسته‌یی دولت گذشته بیان کردند.»کمیسیون ویژه برجام صبح امروز میزبان ظریف، خواهد بود و بعدازظهر یک‌شنبه نیز جلیلی برای تکمیل توضیحات درباره برجام و مذاکرات در جلسه کمیسیون ویژه حضور پیدا می‌کند.
شکست سنگین «آیپک»
از سوی دیگر ناکامی جمهوری‌خواهان برای به بن‌بست کشاندن توافق هسته‌یی بازتاب‌های بسیاری در رسانه‌های بین‌المللی پیدا کرد. اکثر رسانه‌های امریکایی این خبر را پیروزی«میراث‌سازی» برای اوباما و شکستی«بی‌سابقه» برای جمهوری‌خواهان و آیپک دانستند.
رسانه‌هایی چون لس آنجلس تایمز، سی‌ان‌ان، پولیتیکوس یواس‌ای، هاوایی نیوز، آسوشیتدپرس، نیویورک تایمز و... هر کدام در گزارش‌ها و تحلیل‌های جداگانه‌یی توافق هسته‌یی را مهم‌ترین دستاورد دولت اوباما ارزیابی و از شکست لابی آیپک صحبت کردند. یک تحلیلگر مسائل بین‌المللی نیز با اشاره به شکست جمهوری‌خواهان در دستیابی به کفایت بررسی مذاکرات در مجلس سنای امریکا گفت: «هر چه به ضرب‌الاجل بررسی توافق هسته‌یی در کنگره که در ۱۷سپتامبر به پایان می‌رسد، نزدیک می‌شویم، اختلاف‌ها و چالش‌های درونی موافقان و مخالفان برجام در کنگره امریکا افزایش می‌یابد.»
داوود هرمیداس‌باوند با بیان اینکه رد توافق از سوی کنگره موجب سرافکندگی و سقوط اعتبار امریکا در عرصه بین‌المللی می‌شد، اظهار کرد: «انجام فیلی‌باستر چون مانع از رد توافق در کنگره می‌شود؛ نه تنها یک پیروزی برای آقای اوباما محسوب می‌شود بلکه به ترمیم اعتبار این کشور نیز کمک می‌کند.»
رای سناتورها برنمی‌گردد
این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این سوال که جمهوری‌خواهان درصدد هستند در سنا مجددا دست به رای‌گیری بزنند. آیا آنها در رای‌گیری مجدد موفق خواهند شد؟ ابراز کرد: «اگر جمهوری‌خواهان به خرد سیاسی روی آورند نباید روی برگزاری مجدد رای‌گیری تاکید کنند زیرا ۴۲سناتوری که از برجام حمایت کرده‌اند، دیگر از رای‌شان برنمی‌گردند.»
هرمیداس‌باوند افزود: «با وجود این مسائل در آینده جنبشی در امریکا شروع خواهد شد که انتقادی است و نسبت به نقش اسراییل در سیاست خارجی امریکا مخالف هستند و می‌گویند این اسراییل است که سیاست خارجی امریکا را هدایت می‌کند.»